جراحی سنگ کلیه

یورتروسکوپی فلکسیبل سنگ های کلیه (RIRS)

این روش منحصرا برای سنگهای ۱ تا ۲ سانتیمتری قسمت تحتانی (کالیس تحتانی) کلیه کاربرد دارد. در این روش توسط یورتروسکوپ انعطاف پذیر و از طریق مجرای ادرار و سوراخ حالب وارد کلیه و سپس قسمت تحتانی (کالیس تحتانی) کلیه شده و سنگ های موجود در آن قسمت را خرد و توسط Basket خارج می کنند.

جراحی اندوسکوپیک سنگ کلیه از طریق پوست (PCNL)

روش جراحی انتخابی جهت خارج کردن سنگ های کلیوی بزرگ (معمولا بیش از ٢ سانتیمتر) که به خودی خود نمی توانند از کلیه عبور کرده و دفع شوند، میباشد.

یک اسکوپ ( لوله کوچکی که از داخل آن وسایل برداشتن سنگ عبور داده می شود) از طریق برش کوچکی که در پشت کلیه ها بر روی سطح پوست ایجاد می شود، به داخل بدن عبور داده شده و سنگ ها را پس از شکستن توسط Grasper (ابزار چنگک مانند) خارج می سازند.

جراحی سنگ شکنی از راه پوست (PCNL) مواقعی که سنگ ها بزرگ بوده و یا روش های دیگر سنگ شکنی مانند سنگ شکنی به وسیله سنگ‌ شکن برون اندامی یا یورتروسکوپی امکان پذیر یا موفقیت امیز نبوده، استفاده می شود. در موارد زیر توصیه به انجام PCNL می شود:

۱- سنگ های بزرگ کلیوی که بیش از یک شاخه از مجاری جمع کننده ادراری کلیه را مسدود کرده اند ( که به عنوان سنگ های کلیوی شاخ گوزنی شناخته می شوند)

۲- سنگ های کلیوی که بیش از ۲ سانتی متر (۰٫۸ اینچ) قطر دارند.

۳- وجود سنگ های بزرگ در حالب

۴- موفقیت آمیز نبودن روش های درمانی دیگر

پیش از عمل PCNL ، پزشک آزمایشات متعددی انجام می دهد. تست خون و ادرار جهت یافتن عفونت ها و مشکلات احتمالی و سی تی اسکن جهت مشخص کردن محل دقیق سنگ ها در کلیه نیز انجام می گیرد.

خطر و عوارض عمل PCNL

محتمل ترین خطرهای حاصل از روش PCNL شامل موارد زیر هستند:

خونریزی

عفونت

صدمه به کلیه یا دیگر ارگان ها

خارج کردن ناقص سنگ های کلیوی

چگونه برای عمل PCNL آماده شوم؟

این پروسه در بیمارستان و تحت بی هوشی عمومی انجام می گیرد، بدین معنی که بیمار هیچ گونه دردی را در طی عمل احساس نخواهد کرد و کاملا خوابیده است. همچنین جهت کاهش احتمال عفونت پس از عمل، آنتی بیوتیک تجویز می شود.

عمل PCNL تحت بیهوشی عمومی و در حالی که بیمار به روی شکم خوابیده انجام می گیرد. زمانی که بیمار در بیهوشی کامل قرار گرفت، به وسیله سیستوسکوپی ( اندوسکوپی از طریق مثانه) ماده حاجب تزریق می شود و جراح موقعیت دقیق سنگ ها را پیدا کرده و از طریق سوزن کوچک که از طریق پوست وارد می شود، سنگ ها را خارج می سازد.

این سوزن به اندازه ۱ سانتی متر متسع می شود که دوربین ( برای دیدن سنگ ها با وضوح بالا) و یک شیت یا لوله پلاستیکی جهت خارج کردن سنگ ها عبور داده شود.

در این روش از لیزر، امواج اولتراسونیک و یا روش مکانیکی جهت خرد کردن و ریز کردن سنگ ها استفاده می شود. در بعضی مواقع به بیش از یک سوزن جهت دسترسی به تمامی سنگ ها لازم است.

ممکن است فنر کوچکی در حالب جهت حفظ جریان ادراری از کلیه به درون حالب تعبیه شود. علاوه بر این در موارد معدودی ممکن است یک لوله نفروستومی ( لوله ای که یک طرف آن در داخل کلیه و طرف دیگر در خارج پوست می باشد ) در پایان عمل جراحی تعبیه شده و در خارج به یک کیسه متصل شود.

طول مدت عمل معمولا ٢ الی ٣ ساعت می باشد و معمولا یک الی دو روز پس از این عمل، بیمار ترخیص می شود. در هنگامی که استنت در داخل حالب می باشد باید از فعالیت های ورزشی متوسط و شدید و همچنین رانندگی به مدت ۱ الی ۲ هفته خودداری نمود. به منظور پیشگیری از ایجاد ه در ورید های عمقی پا ، فعالیت سبک روزانه و پیاده روی به صورت سبک پس از عمل توصیه می شود.

فنر حالب غالبا در ۲ الی ۳ هفته متعاقب عمل از حالب و به وسیله سیستوسکوپی خارج می شود.

جراحی باز و لاپاروسکوپی

امروزه با پیشرفت تکنیکهای بالا (ESWL//TUL و PCNL) موارد جراحی سنگ کلیه باز و لاپاروسکوپی به طور قابل توجهی کاهش یافته است. به هر حال اگر روشهای پرکوتانه (جراحی از طریق ایجاد شکاف کوچک پوستی/PCNL)‌ و یا اندوسکوپیک در درمان سنگ کلیه موفقیت امیز نباشند جراحی باز سنگ کلیه و لاپاروسکوپی ممکن است درمان مناسب باشند.

دکتر شهریار ناطق 

متخصص کلیه و جراح مجاری ادراری